Wraz z wygaśnięciem stanu zagrożenia epidemicznego farmaceuci stracili uprawnienia do wykonywania szczepień przeciw COVID-19. Trwają prace nad nowelizacją ustawy refundacyjnej, w której znalazły się zapisy dotyczące szczepień w aptekach m.in. w zakresie wykonywania szczepień przeciw COVID-19, jak i ewentualnej możliwości wprowadzenia innych szczepionek do aptek. W ostatnim tygodniu lipca pracami nad ustawą zajmie się Senat. Przed nami sezon wzmożonych infekcji, dlatego już teraz eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych apelują o jak najszybsze wprowadzenie nowych przepisów w życie.
Pandemia COVID-19 stanowiła wyzwanie dla całego świata. Dzięki wysiłkom społeczeństw, naukowców, pracowników służby zdrowia i rządów, z sukcesem zdołaliśmy zapanować nad rozprzestrzenianiem się wirusa. Osiągnięcie tego celu wymagało znacznego wysiłku, szczepień masowych oraz przestrzegania wytycznych i zasad mających na celu ochronę zdrowia publicznego. Z pewnością dużą rolę w uodpornieniu społeczeństwa odegrała również możliwość realizacji szczepień w aptekach wprowadzona w maju 2021 roku. Już wtedy zarówno Ministerstwo, jak i farmaceuci ponieśli spore nakłady na przygotowanie do realizacji szczepień w aptekach. Przeszkolono ponad 9000 farmaceutów do wykonywania szczepień, a blisko 1000 aptek przygotowało się do wymogów realizacji szczepień. Do tej pory ze szczepień przeciw COVID-19 w aptekach skorzystało ponad 2 mln pacjentów.
„Realizacja szczepień przeciw COVID-19 w trakcie pandemii była bardzo dobrze zorganizowana. Farmaceuci mogli kwalifikować i wykonywać szczepienia. Pacjenci mieli krótką ścieżkę do szczepienia, wszyscy uprawnieni otrzymali e-skierowania, a szczepionki i usługa szczepienia były sfinansowane przez płatnika. Minusem z pewnością było wprowadzenie tego na pewien czas, w efekcie będziemy mieć 3 miesięczną lukę, oczywiście przy założeniu, że nowelizacja ustawy refundacyjnej wejdzie w życie jeszcze w okresie wakacyjnym. Natomiast na pewno trzeba patrzeć pozytywnie na nadchodzące zmiany, ponieważ umożliwią one realizację szczepień w aptekach już na stałe” – podkreśla dr n. farm. Mikołaj Konstanty, Prezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej.
Należy podkreslić, że apteki są ogromnym odciążeniem dla gabinetów podstawowej opieki medycznej. W Wielkiej Brytanii i Portugalii szczepienia są dostępne w około 78% aptek, a w Norwegii w 60%[1]. Szczepienia są skutecznym narzędziem w zapobieganiu poważnym chorobom i ich powikłaniom, a farmaceuci są gotowi i wyposażeni, aby pomóc w dostarczeniu tych szczepień społeczności. Farmaceuci dysponują lokalami oraz szkoleniami, które odbyli, więc nic nie stoi na przeszkodzie, aby rozszerzać katalog szczepień.
Zgodnie ze Strategią dla Szczepień 2030 ogłoszoną przez ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych należy dążyć do poszerzenia koszyka szczepień w aptekach. W większości krajów europejskich szczepienia w aptekach są refundowane, a szczepienia przeciw COVID-19 i grypie są standardem wykonywanych szczepień. Aktualnie najszerszy zakres szczepień możliwych do wykonania przez farmaceutów jest dostępny w brytyjskich aptekach. Naturalnym rozwojem serwisu szczepień w aptekach jest poszerzanie katalogu dostępnych szczepionek, możliwości jest wiele np. pneumokoki, RSV, szczepienia przypominające dorosłych: błonica, tężec, krztusiec, poliomyelits; HPVmeningokoki, wzw A, szczepionki dla podróżujących itd.
„Chciałbym wyrazić uznanie dla dotychczasowych działań Ministerstwa mających na celu włączenie farmaceutów w strategię szczepień ochronnych. Doceniamy działania, które mają na celu wykorzystanie potencjału blisko 30 tys. farmaceutów. Są oni gotowi, by świadczyć pacjentom usługi opieki farmaceutycznej, w tym wykonywanie szczepień w aptekach przeciw COVID-19 i grypie, ale także przeciw innych chorobom. Czekamy na dalszy rozwój usług farmaceutycznych, nic nie stoi na przeszkodzie, aby nadal poszerzać koszyk dostępnych szczepień w aptekach” – zaznacza dr n. farm Piotr Merks, Przewodniczący Związków Zawodowych Pracowników Farmacji, przedstawiciel Koalicji na rzecz szczepień w aptekach.
Szczepienia przeciw COVID-19 są szczególnie istotne w grupach ryzyka. Osoby te mają znacząco podwyższone ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, wystąpienia powikłań oraz zgonu, związane z uogólnioną reakcją zapalną w przebiegu infekcji wirusowej. Eksperci podkreślają, że mimo iż stan zagrożenia epidemiologicznego został odwołany, nie oznacza to, że wirus SARS-CoV-2 stał się bezpieczny – nadal jest wyzwaniem, dlatego tak istotna jest profilaktyka.
[1] Szczepienia przeciw grypie w aptekach RAPORT OPIEKA FARMACEUTYCZNA, Fundacja Nadzieja dla Zdrowia