Opinia na temat projektu ustawy o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Nauki Polskiej

Zdaniem Business Centre Club ustawa o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Nauki Polskiej wzbudza wątpliwości. W świetle zapisów, ministerstwo będzie określać obszary, które będą wspierane w ramach Funduszu. Szczególnym wsparciem objęty będzie obszar biotechnologii. Wskazanie wyłącznie jednego obszaru do wsparcia finansowego nie jest dobrym rozwiązaniem. Innowacyjność gospodarki można budować w oparciu o różne dziedziny nauki, dlatego ograniczenie wyłącznie do biotechnologii będzie powodowało zahamowanie rozwoju innych dziedzin.

Przy przyznawaniu środków finansowych z Funduszu uwzględnia się w szczególności:

1. Dotychczasowe osiągnięcia członków zespołu badawczego w zakresie działalności naukowej oraz komercjalizacja jej wyników – zwracamy uwagę na fakt, że wspierane będą wyłącznie zespoły badawcze z dużym doświadczeniem, co zablokuje dostęp do środków młodym zespołom naukowców

2. Potencjał do prowadzenia działalności naukowej na najwyższym światowym poziomie
– sugerujemy, iż należy dokładnie określić, co oznacza potencjał, czy ustawodawca ma tylko na myśli potencjał finansowy, czy potencjał kadrowy, a może społeczny?

3. Znaczenie przewidywanych efektów działalności naukowej dla rozwoju gospodarczego
i polityki rozwojowej państwa, w tym wkład w innowacyjność gospodarki – uważamy, że należy zdefiniować pojęcie innowacyjności oraz określić, jaki wkład w naukę jest potrzebny, by zapewnić jej rozwój na innowacyjnym poziomie

4. Potencjał komercjalizacyjny planowanych efektów działalności naukowej.

Ponadto „Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki wskazuje obszar działalności naukowej, w którym będzie prowadzona, w formie wirtualnego instytutu badawczego, działalność naukowa finansowana ze środków Funduszu” – BCC ma wątpliwości: na podstawie jakich danych minister właściwy będzie wskazywał obszar działalności naukowej do objęcia wsparciem? Naszym zdaniem taka decyzja powinna być poprzedzona obszerną analizą ekonomiczną i gospodarczą. Podejmowanie decyzji powinno być wypadkową konsultacji z przedstawicielami nauki.

Zwracamy także uwagę na fakt, że w ustawie w znacznym stopniu zawężono możliwość wyboru „podmiotu zarządzającego”, który będzie odpowiedzialny za rozdysponowanie przyznanych środków oraz zarządzanie nimi. Ustawa uwzględnia jedynie: Polski Ośrodek Rozwoju Technologii, dawne Wrocławskie Centrum Badań EIT+, Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowe Centrum Nauki.

O ile wskazanie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki jest zasadne, ponieważ te instytucje przez wiele lat były odpowiedzialne za rozdysponowanie środków na działalność badawczą, to wątpliwości wzbudza wskazanie Polskiego Ośrodka Rozwoju Technologii, powstałego z przekształcenia Wrocławskiego Centrum Badań EIT+ ze względu na jego bezstronność w podejmowaniu decyzji.

W ustawie nie określono na jaki czas „podmiot zarządzający” miałby być wskazywany przez ministra, nie określono również sposobu monitorowania działań „podmiotu zarządzającego”, zasad i częstotliwości przeprowadzania audytów oraz zasad odwołania przez ministra.