Wypowiedź: Agnieszka Szczepanik, kierownik projektu Kapitalni.org
Polacy mają niską wiedzę o finansach, a mimo to nie są zainteresowani jej pogłębianiem – pokazuje Raport „Egzamin z wiedzy finansowej”. W teście wiedzy praktycznej niemal co drugi badany nie jest w stanie udzielić poprawnej odpowiedzi na połowę zadanych pytań. Dodatkowo, jedna trzecia respondentów mówi, że w ogóle tematy finansowe ich nie interesują.
Jak wygląda faktyczna wiedza Polaków o finansach? Badanie przygotowane przez firmę Maison & Partners dla Kapitalni.org pokazuje, że nasza znajomość tej tematyki jest niewielka.
Test zawierał 27 pytań z zakresu praw konsumenta, gospodarowania budżetem domowym, pożyczania i zadłużenia, a także oszczędzania i ochrony danych. Wyniki nie są dobre. Blisko co drugi badany (47 proc.) nie jest w stanie udzielić dobrych odpowiedzi na połowę zadanych pytań, a 14 proc. respondentów uzyskuje w teście mniej niż 7 punktów – udzielając tym samym błędnych odpowiedzi na ponad 75 proc. zadanych pytań.
Średnia z testu wiedzy finansowej wyniosła 13,45 pkt, co oznacza, że ledwo go zaliczyliśmy, uzyskując ocenę 3 z minusem. Nikomu nie udało się odpowiedzieć poprawnie na wszystkie zadane pytania.
Deklaracje a rzeczywistość
– Obszary, z którymi mamy kłopoty, mimo deklarowanej wysokiej wiedzy na ten temat, to pożyczki, kredyty i zadłużenia. Ponad połowa badanych ma problem z udzieleniem poprawnych odpowiedzi na 50 proc. pytań testowych z tego zakresu. Słabo wypadamy także w pytaniach dotyczących oszczędzania, chociaż połowa Polaków ocenia dobrze swoją wiedzę w tym temacie, to rzeczywista wiedza jest zdecydowanie niższa – mówi dr hab. Dominika Maison. Test z tego zakresu okazuje się trudny dla większości badanych. Aż 89 proc. Polaków nie jest w stanie określić kwoty należnej im po wygaśnięciu lokaty – nie pamiętamy, że od dochodów kapitałowych płacimy podatek. Co ciekawe, dość dobrze radzimy sobie z pytaniami dotyczącymi ochrony danych osobowych.
Brak wiedzy i chęci jej pogłębiania
– Większość Polaków nie jest zainteresowana pogłębianiem swojej wiedzy finansowej, pomimo że widzi jej przydatność. Skąd taka rozbieżność? Niestety najprawdopodobniej z doświadczenia. Większości ludzi „edukacja finansowa” kojarzy się z nudnymi programami w telewizji lub radiu oraz informacjami przekazywanymi hermetycznym specjalistycznym językiem. Skuteczne kampanie edukacyjne z obszaru wiedzy finansowej muszą mieć atrakcyjną formę, aby mogły konkurować z rozrywkowymi treściami dominującymi w mediach – mówi ekspert.
Blisko 20 proc. osób uważa, że wiedza o finansach jest potrzebna tylko ludziom bogatym. To błędne myślenie. Wiedza w tym zakresie pozwala podejmować nam lepsze decyzje finansowe, sprawniej gospodarować budżetem domowym, inwestować swoje oszczędności. Tym samym procentuje – jesteśmy bardziej świadomymi konsumentami, którzy potrafią wybrać najlepsze dla siebie produkty i pomnażać swoje pieniądze, dlatego nasz status majątkowy się zwiększa.
Poszukiwanie wiedzy
Zdajemy sobie sprawę z obszarów, w których mamy niedostateczną wiedzę. Polacy wskazują, że informacje dotyczące: zasad funkcjonowania systemu emerytalnego, inwestowania pieniędzy oraz wychodzenia z długów – są tymi najbardziej przez nich pożądanymi. Częściej wiedzy finansowej poszukują kobiety, osoby posiadające dzieci, lepiej wykształcone, oceniające lepiej swoją sytuację materialną i uzyskujące wyższe wyniki w teście wiedzy finansowej. W głównej mierze korzystamy ze stron internetowych (50 proc.). Polegamy też na własnych doświadczeniach (34 proc.) lub zdaniu znajomych/rodziny (23 proc.).