Wypowiedź: dr n med. Jan Gietka, ekspert kampanii „Szczęśliwa wątroba – szczęśliwy Ty”
Zbyt wysokie BMI, będące czynnikiem ryzyka niealkoholowej choroby wątroby ma 56,7% osób – pokazał Ogólnopolski Test Wątroby. Niepokojąco wyglądają również odpowiedzi na pytania o zmianę masy ciała – ponad 55% ankietowanych w tym okresie przytyło, w tym prawie jedna piąta zwiększyła masę ciała o ponad 10 kg.
Niepokojące dane związane są z deklarowanym wzrostem masy ciała w ciągu ostatnich pięciu lat – waga zwiększyła się aż u 55,2% respondentów, w tym u 10,5% o ponad 10 kg (u 18,5% osób zmniejszyła się, u 26,3% pozostała taka sama). Największy odsetek osób z przyrostem masy ciała stanowią mężczyźni w wieku 18-40 lat (60,5%).
Kolejne wynikające z analizy dane dotyczą aktywności fizycznej. Okazuje się, że ponad połowa osób (50,8%) wypełniających ankietę, poświęcała na wysiłek fizyczny mniej niż 1 godzinę tygodniowo (w tym ponad 61% kobiet w wieku 40 – 50 lat). Najwięcej czasu na aktywność, bo ponad 3 godziny, przeznaczały kobiety w wieku powyżej 60 lat (18,7%) oraz młodzi mężczyźni w wieku 18-30 lat (31,9%).
Badanie wykazało również wysoką zależność pomiędzy aktywnością a wskaźnikiem BMI. W grupie osób z otyłością olbrzymią było jedynie 8,2% osób, poświęcających na wysiłek więcej niż 3 godziny tygodniowo, zaś aż 71,2% z aktywnością mniej niż 1 godzina. Wskazuje to na spadek aktywności wraz ze wzrostem BMI, co wydaje się być poważnym zagrożeniem zdrowotnym, nie tylko dla zdrowia wątroby.
Trochę lepiej prezentuje się kwestia częstotliwości spożywanych dziennie posiłków – badanej grupie nie zdarza się bardzo często spożywanie mniej niż 3 posiłków dziennie. Jednak wciąż codziennie lub prawie codziennie do takiej sytuacji dopuszcza prawie jedna trzecia (32,2%) kobiet (najwięcej w wieku 18-40 lat: 11,4%) oraz aż 38,8% mężczyzn (najwięcej w wieku 40-60 lat: 13,3%).
Zdecydowanie gorsza sytuacja ma związek ze spożyciem cukrów. Aż 68,7% badanych deklaruje, że słodzone napoje, ciasta, słodycze lub desery przyjmuje kilka razy w tygodniu.
Najwięcej cukru spożywają osoby w wieku 18 – 40 lat (72,7%). Do zastanowienia pozostaje fakt związku pomiędzy spożywaniem cukrów a wskaźnikiem BMI – z badania wynika, że nie unikają go również osoby z BMI wskazującym na nadwagę: 67,7%, otyłość: 68,2% oraz otyłość olbrzymią (BMI 40+ kg/m2): aż 68,6%.
Problemem okazuje się również brak ruchu – wytyczne Europejskiego Towarzystwa Badań nad Chorobami Wątroby (EASL) zalecają podejmowanie aktywności fizycznej przez 150-200 minut na tydzień, w kilku sesjach. Ma to zapobiegać wystąpieniu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Zalecenie to wypełniło ogółem jedynie 21% respondentów, w tym tylko 15,4% z otyłością, u których częstość występowania NAFLD (non-alcoholic fatty liver disease, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby) wynosi 70%.
Odsetek osób wypełniających ankietę, u których występują czynniki ryzyka chorób wątroby jest znaczny. Niewielki procent badanych stosuje się do zaleceń dotyczących zdrowych dla wątroby nawyków, związanych z trybem życia. Jeżeli wyniki innych badań populacyjnych okazałyby się podobne, można spodziewać się, że ze względu na obserwowaną dużą liczbę osób z nadwagą i otyłością i brak aktywności fizycznej – podobnie jak w innych krajach rozwiniętych – zwiększy się liczba osób ze stłuszczeniową chorobą wątroby.