Mleczne zęby pojawiają się w buzi dziecka tymczasowo. Nie oznacza to jednak, że wolno traktować je po macoszemu. Przedwczesna utrata mleczaków to nie tylko problem estetyczny, ale także jedna z najczęstszych przyczyn poważnych wad ortodontycznych. Jak zadbać o to, aby pierwsze ząbki dziecka służyły mu tak długo, jak będzie to konieczne dla prawidłowego rozwoju zgryzu?
Proces wymiany uzębienia mlecznego na stałe rozpoczyna się między szóstym a siódmym rokiem życia. Ubytek w szczęce dziecka młodszego jest nieprawidłowością. Istnieje kilka przyczyn przedwczesnej utraty mlecznych zębów. Najczęstszą jest nieleczona próchnica, która, jak wynika
z danych opublikowanych przez Ministerstwo Zdrowia, dotyka 80% polskich 6-latków i 79%
12-latków. Mleczaki mogą zbyt szybko wypaść również na skutek urazu, wypadku, stanów zapalnych dziąseł czy chorób ogólnych, takich jak cukrzyca lub łuszczyca.
Przedwczesna utrata zębów mlecznych u dziecka jest niestety zjawiskiem częstym. Jego występowanie w różnych rejonach Polski waha się od 36% do nawet 80%. W badaniu własnym przeprowadzonym wśród dzieci szkolnych w wieku 8 lat odnotowaliśmy iż przedwczesna utrata mlecznych kłów występuje u co trzeciego dziecka, natomiast mlecznych zębów trzonowych aż u co drugiego badanego. Zauważyliśmy przy tym zależność ilości ubytków w uzębieniu od stopnia zamożności rodziców. Najmniej brakujących mleczaków obserwowaliśmy u dzieci ze szkół prywatnych, a najwięcej u tych, wychowujących się w domach dziecka – mówi dr n. med. lek. dent. Przemysław Uliasz, kierownik NZOZ Prima-Dent.
Następstwa przedwczesnej utraty mleczaków zależą od liczby utraconych zębów, miejsca, w którym się one znajdowały oraz okresu rozwojowego dziecka. Głównym skutkiem tego zjawiska są różnego rodzaju wady zgryzu. Dzieje się tak, ponieważ mleczaki sąsiadujące z powstałą luką rozsuwają się i zajmują miejsce potrzebne do prawidłowego ustawienia się zębów stałych. Prowadzi to między innymi do późniejszego stłoczenia zębów lub nieprawidłowego nachodzenia na siebie dolnej i górnej szczęki. Dzieciom, które przedwcześnie utraciły mleczaki doskwierają często trudności związane z niewłaściwym działaniem stawów skroniowo-żuchwowych. Nieprawidłowości te stanowią nie tylko problem estetyczny, skutkować mogą nawet zaburzeniami wymowy.
Jak zapobiec przedwczesnej utracie mleczaków?
Niezwykle istotna w profilaktyce przedwczesnej utraty mleczaków jest ich higiena, często zaniedbywana. Owszem, zęby mleczne pojawiają się w jamie ustnej dziecka „na chwilę”, jednak pełnią one przez ten czas określone funkcje. Należy troszczyć się o nie tak samo, jak o zęby stałe. Nie każdy rodzic ma na uwadze, że nieleczona próchnica w mleczaku może przenieść się na wyrastającego w jego miejscu następcę. Sprawia to, że u niektórych dzieci zęby stałe, które mają służyć człowiekowi przez całe życie, są popsute od momentu wyrżnięcia. Aby do tego nie dopuścić, konieczna jest właściwa edukacja malucha w zakresie dbania o higienę jamy ustnej. Dzieci powinny rozpocząć naukę mycia zębów już w drugim roku życia. Po każdej próbie samodzielnego szczotkowania rodzic powinien przejąć szczoteczkę i dodatkowo zadbać o higienę jamy ustnej swojej pociechy. Starsze, 5-6 letnie dzieci powinny myć zęby pod kontrolą rodziców. Skuteczność zabiegów higienicznych musi być nadzorowana przynajmniej do 10-11 roku życia.
Konieczne jest również regularne przeprowadzanie kontroli stomatologicznych. Przed pierwszym przeglądem warto odbyć z dzieckiem wizytę adaptacyjną w gabinecie, podczas której, poprzez zabawę, pozna ono działanie sprzętu dentystycznego i oswoi się z fotelem. Spotkania takie odbywają się między innymi w ramach ogólnopolskiej kampanii społecznej „Lekcja Stomatologii”. Fundacja „Nadzieja dla zdrowia” oraz NZOZ Prima-Dent w Warszawie organizują wizyty adaptacyjne dla dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych.