W czerwcu 2014 r. zakończyły się konsultacje społeczne projektu nowej ustawy – Prawo restrukturyzacyjne. Projekt ten przewiduje wiele nowych rozwiązań prawnych, które mają umożliwić przedsiębiorcom skuteczną restrukturyzację firmy, a ponadto zakłada wprowadzenie szeregu istotnych zmian do obowiązującego obecnie Prawa upadłościowego i naprawczego (dalej: „Prawo upadłościowe”).
Procedury restrukturyzacyjne i postępowania upadłościowe – rozdzielenie
Podstawowym założeniem Prawa restrukturyzacyjnego jest rozdzielenie procedur restrukturyzacyjnych od postępowań upadłościowych, które z natury rzeczy stygmatyzują przedsiębiorców w obrocie gospodarczym. W obecnym stanie prawnym upadłość, nawet układowa, jest kojarzona przez kontrahentów z końcem działalności gospodarczej i bankructwem. I to właśnie ma się zmienić. Dzięki nowym przepisom, przedsiębiorca będzie mógł wybrać formę restrukturyzacji najlepiej dostosowaną do potrzeb swojej firmy i jej kondycji finansowej. Do wyboru będzie miał aż cztery nowe typy postępowań przewidziane przez Prawo restrukturyzacyjne.
Cztery typy postępowań restrukturyzacyjnych:
Najbardziej odformalizowanym z nich będzie postępowanie o zatwierdzenie układu. Układ będzie w tym wypadku zatwierdzany w wyniku samodzielnego zbierania przez dłużnika głosów wierzycieli. Rola sądu ograniczy się do wydania postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu. W ramach przyspieszonego postępowania układowego będzie można zawrzeć układ z wierzycielami już po sporządzeniu spisu wierzytelności, co stanowić będzie uproszczenie w stosunku do zwykłego postępowania układowego, w którym zawarcie układu może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Najbardziej zaawansowaną restrukturyzację zobowiązań, majątku i zatrudnienia umożliwi postępowanie sanacyjne. W trakcie jego trwania dłużnik zostanie jednak pozbawiony zarządu swoim majątkiem na rzecz zarządcy.
Ciekawym i nowatorskim rozwiązaniem będzie możliwość zawarcia przez dłużnika tzw. układu częściowego dotyczącego jedynie tych zobowiązań, których restrukturyzacja ma zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Takim układem będzie można objąć w szczególności wierzycieli finansujących działalność dłużnika (np. banki) czy będących stronami umów o zasadniczym znaczeniu z punktu widzenia firmy (np. dostawcy najważniejszych materiałów, leasingodawcy niezbędnego majątku, itp.).
Dodatkowo, celem umożliwienia dłużnikowi zachowania płynności finansowej, projekt przewiduje, że uprzywilejowaną pozycję w ewentualnym postępowaniu upadłościowym będą mieć wierzyciele, którzy udzielili dłużnikowi, za zgodą rady wierzycieli, kredytu lub pożyczki w toku postępowania restukturyzacyjnego.
Prawo upadłościowe do poprawki
Projekt Prawa restrukturyzacyjnego przewiduje ponadto cały szereg zmian do Prawa upadłościowego. Część z nich, co oczywiste, będzie bezpośrednim skutkiem wprowadzenia nowych regulacji prawnych (uchylone zostaną na przykład dotychczasowe przepisy o postępowaniu naprawczym i dotychczasowe przepisy regulujące postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu). Równolegle wprowadzone zostaną zmiany zmierzające do poprawy działania tych instytucji Prawa upadłościowego, których funkcjonowanie okazało się niezadowalające.
Przede wszystkim na nowo zdefiniowany zostanie stan niewypłacalności stanowiący przesłankę ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy. Przedsiębiorca będzie uważany za niewypłacalnego, przede wszystkim wtedy, gdy utraci zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (przesłanka płynnościowa). Nowa regulacja wiązać będzie zatem stan niewypłacalności z brakiem ekonomicznej możliwości spłaty wierzytelności, a nie samym niedokonywaniem ich spłaty jak to jest obecnie.
Utrzymana zostanie przesłanka zadłużeniowa, ale jej treść zostanie zmodyfikowana i doprecyzowana. Tak jak do tej pory, za niewypłacalnego uważany będzie przedsiębiorca, którego zobowiązania pieniężne przekroczą wartość jego majątku. Zobowiązania przyszłe, warunkowe, a także niektóre zobowiązania wobec wspólników i akcjonariuszy nie będą jednak brane pod uwagę. Ponadto stan nadmiernego zadłużenia będzie podstawą do ogłoszenia upadłości dopiero wtedy, gdy utrzymywać się będzie przez okres przekraczający 24 miesiące.
To nie jedyne projektowane zmiany w Prawie upadłościowym. Oprócz zmiany definicji stanu niewypłacalności, ustawodawca planuje m.in, rozszerzenie katalogu czynności, które mogą zostać uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości czy wreszcie uproszczenie podziału wierzytelności na kategorie i ograniczenie uprzywilejowania należności publicznoprawnych.
Nowość w prawie upadłościowym – Pre-pack
Całkowicie nowym rozwiązaniem będzie przygotowana likwidacja (tzw. pre-pack). W ramach tej instytucji będzie można ustalić warunki sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika jeszcze przed ogłoszeniem upadłości (w tym przede wszystkim osobę nabywcy i cenę). Jeśli sąd upadłościowy je zatwierdzi, syndyk podpisze stosowną umowę. Rozwiązanie to ma pozwolić na zachowanie ciągłości działania niewypłacalnego przedsiębiorstwa, a jednocześnie umożliwić jego korzystniejszą sprzedaż (bez obniżenia wartości i utraty renomy, co często jest bezpośrednim skutkiem otwarcia postępowania upadłościowego).
Prawo upadłościowe – planowane wejście w życie
Nowe prawo ma wejść w życie już w drugiej połowie 2015 roku. Będzie ono miało istotne znaczenie dla przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Zapewni im bowiem znacznie szerszy niż dotychczas wachlarz instrumentów prawnych pozwalających na restrukturyzację firmy. Dzięki nowym rozwiązaniom zyskać mogą również wierzyciele. Ich szanse na odzyskanie należności znacznie się zwiększą, jeśli kontrahentowi uda się skutecznie „wyjść na prostą”.
Źródło: Deloitte