W pierwszych miesiącach życia niemowlęcia, jego system odpornościowy nie jest wystarczająco dojrzały1. Wtedy też organizm malucha jest narażony na zachorowanie na choroby zakaźne, których przebieg może być szczególnie ciężki2. W trosce o zdrowie dzieci, warto zastanowić się, jak je zabezpieczyć przed zachorowaniem na choroby zakaźne. Skuteczną metodą profilaktyki są szczepienia ochronne, które należy realizować zgodnie z aktualnym programem szczepień1,3.
Choroby, które powracają
W ostatnich latach coraz częściej pojawiają się doniesienia o powracających chorobach zakaźnych
i powikłaniach będących efektem tych chorób4.Takim przykładem może być krztusiec. Przed wprowadzeniem szczepień przeciw krztuścowi w Polsce odnotowywano co roku kilkadziesiąt tysięcy zachorowań. Po wprowadzeniu szczepień masowych liczba zachorowań w ciągu kolejnych lat zmniejszyła się prawie 100-krotnie. Od połowy lat 90-tych obserwowano ponownie wzrost zachorowań na tę chorobę. W 2012 roku, odnotowano szczególnie wysoką liczbę zgłoszonych zachorowań na krztusiec. Liczba chorych wynosiła ponad 4,6 tys., z czego prawie 1,5 tys. osób wymagało hospitalizacji4. Krztusiec rozprzestrzenia się bardzo szybko, drogą kropelkową podczas kaszlu4-6. Najcięższy przebieg choroby jest obserwowany u małych dzieci, zwłaszcza u niemowląt5. Krztusiec jest powszechnie uważany za chorobę wieku dziecięcego, jednak coraz częściej jest rozpoznawany u młodzieży i dorosłych4,5. W ostatnich latach ponad połowa zachorowań na krztusiec przypada właśnie na te grupy wiekowe. Krztusiec u młodzieży i dorosłych może stanowić istotne źródło zakażenia dla nieuodpornionych niemowląt, u których ryzyko powikłań jest wysokie4,5.
Postęp w dziedzinie wakcynologii
Szczepienia ochronne od wielu lat odgrywają zasadniczą rolę w profilaktyce chorób zakaźnych7. Wraz z postępem w dziedzinie wakcynologii, lista szczepień obowiązkowych i zalecanych powiększała się. Dzięki temu poszerzały się również możliwości profilaktyki chorób zakaźnych. Początkowo, aby zaszczepić przeciwko kilku chorobom zakaźnym wieku dziecięcego podawano wiele pojedynczych szczepionek. Obecnie, dzięki stosowaniu szczepień skojarzonych istnieje możliwość zaszczepienia przeciwko kilku chorobom jednocześnie1,7-9.
Szczepienia skojarzone – kompleksowa ochrona Twojego dziecka
Szczepienia skojarzone to nowoczesne preparaty wieloskładnikowe zawierające antygeny kilku drobnoustrojów w jednej strzykawce. Dzięki temu mogą być stosowane w uodparnianiu organizmu dziecka, jednocześnie przeciwko kilku chorobom zakaźnym1,8. W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepień wysokoskojarzonych na bazie DTPa: szczepienia „5 w 1” i „6 w 1”1,10-13. Pierwsze z nich jest stosowane w zapobieganiu pięciu chorobom, takim jak: błonica, tężec, krztusiec, zakażenia wywoływane przez Hib* i poliomyelitis**1,10,11. Natomiast szczepienie „6 w 1” stosowane jest w zapobieganiu wyżej wymienionym chorobom i dodatkowo wirusowemu zapaleniu wątroby typu B12,13. Przed pierwszą wizytą szczepienną w 2. miesiącu życia najlepiej zapoznać się z informacjami na temat szczepień ochronnych, korzystając z obiektywnych źródeł. O szczepienia skojarzone warto zapytać położną środowiskową podczas wizyty patronażowej, pielęgniarkę wykonującą szczepienia lub lekarza pediatrę1.
Pełny cykl szczepienia obejmuje szczepienie pierwotne (trzy dawki) oraz uzupełniające (jedna dawka)1,3,10-13. Pierwszą dawkę należy podać zgodnie z programem szczepień w 2. miesiącu życia3. Kolejne dwie dawki powinny być zaaplikowane na przełomie 3/4 oraz 5/6 miesiąca życia3. Pomiędzy 16., a 18. miesiącem życia, należy zaszczepić dziecko, tzw. dawką uzupełniającą3.
* Hib – Haemophilus Influenzae typu b.
** poliomyelitis – Nagminne porażenie dziecięce (choroba Heinego Medina).
Szczepienia na szóstkę
Istnieje wiele powodów, dla których warto skorzystać ze szczepień ‘6 w 1’ lub ‘5 w 1’. Szczepienia wysokoskojarzone przynoszą korzyści zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom. Oto niektóre z nich:
1.Szczepienia skojarzone „6 w 1” stosowane są w zapobieganiu zachorowaniom na 6 chorób: błonicę, tężec, krztusiec poliomyelitis,* zakażenia wywoływane przez Hib** i WZW B***1,12,13.
W przypadku wyboru szczepienia ‘5w1’ dziecko nie jest poddane uodpornieniu przeciw WZW B1,10,11.
* poliomyelitis – Nagminne porażenie dziecięce (choroba Heinego Medina).
** Hib – Haemophilus Influenzae typu b.
***WZW B – Wirusowe zapalenie wątroby typu B.
2.Mniej bólu i łez oraz mniejszy stres dla rodzica. Korzystając ze szczepień „6 w 1” lub „5 w 1”, dziecko uniknie kilku bolesnych wkłuć, które często odbywają się jedne po drugim, podczas tej samej wizyty. Dzięki temu maluch uniknie kontaktu ze strzykawkami, który kończy się płaczem1,9.
3.Mniejsza liczba wkłuć. Przy podaniu szczepienia „6 w 1” na pierwszej wizycie szczepiennej w 2. miesiącu życia liczba wkłuć zredukowana jest z 3. do 1., a u dzieci do ukończenia drugiego roku życia – z 14. wkłuć do 51,3*#.
*W realizacji szczepień obowiązkowych zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych. Nie uwzględniono szczepień obowiązkowych osób szczególnie narażonych na zakażenie. #Nie uwzględniono szczepienia przeciwko gruźlicy i WZW B w pierwszej dobie życia.
4. Dobry profil bezpieczeństwa szczepień skojarzonych potwierdzony w badaniach klinicznych i po wprowadzeniu do obrotu10-13. Jednym ze składników szczepienia skojarzonego „6 w 1” i „5 w 1” jest bezkomórkowy antygen krztuśca. W porównaniu do całokomórkowego krztuśca jest on lepiej tolerowany, przez co powoduje mniej odczynów poszczepiennych1,14.
5.Wybór szczepień „6 w 1” oznacza również mniej wizyt szczepiennych. Korzystając ze szczepień
z kalendarza lub szczepień „5 w 1” niezbędna jest wizyta szczepienna w 7. miesiącu życia. Dziecko otrzymuje wtedy szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B3. Przy wyborze szczepionki „6 w 1” wizyta ta nie jest konieczna. Jeśli cykl szczepienia kontynuujemy szczepionką „6 w 1”, dawkę uzupełniającą należy podać zgodnie z programem szczepień w 16.-18. miesiącu życia3,12,13.
6.Szczepienia skojarzone można podawać jednocześnie z innymi szczepieniami pediatrycznymi, np. przeciwko pneumokokom1,10-13,18. Podawanie ich, powinno odbywać się zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych i zaleceniami producentów3,10-13.
Zaufanie potwierdzone statystykami
Szczepienia skojarzone „6 w 1” i „5 w 1” stosowane są w programach szczepień masowych w wielu krajach w Europie i stały się standardem w codziennej praktyce16,17. Obecnie, w Polsce około 60 proc. rodziców decyduje się na szczepienia skojarzone, w trosce o lepszy komfort i kompleksową ochronę swojego dziecka przed chorobami zakaźnymi15.