Za ponad 2 mld zł PKP Polskie Linie Kolejowe SA wybudują na prawie 14 tysiącach km linii kolejowych nowoczesny system łączności cyfrowej ERTMS/GSM-R. Umowy w tej sprawie podpisali 29 marca 2018 r. w obecności ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka i wiceministra Andrzeja Bittela przedstawiciele PKP PLK SA oraz wykonawców. System umożliwia szybszą i bardziej precyzyjną wymianę informacji pomiędzy pracownikami odpowiedzialnymi za ruch pociągów. Dzięki temu zarządzanie ruchem będzie sprawniejsze, zwiększy się poziom bezpieczeństwa podróży pasażerskich i przewozu ładunków oraz przepustowość linii kolejowych.
– Dzięki podpisanym dzisiaj umowom nadrabiamy wieloletnie zaległości w stosowaniu nowoczesnych systemów zwiększających bezpieczeństwo na kolei. Umowy dotyczące GSM-R to przełom na polskiej kolei i wejście na wyższy poziom technologiczny. Naszym celem jest kolej bezpieczna, komfortowa i punktualna. Dzisiejsze wydarzenie przybliża nas do tego ambitnego celu – powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
– Polska kolej, aby być konkurencyjna i bardziej bezpieczna, musi się rozwijać oraz inwestować w nowoczesne, takie jak GSM-R, rozwiązania – dodał wiceminister Andrzej Bittel.
Budowa infrastruktury systemu ERTMS/GSM-R to jeden z kluczowych projektów modernizacyjnych na polskiej kolei. Zarządca infrastruktury podpisał 2 umowy na jego budowę. Projekt został podzielony na dwie części:
Część I obejmuje zabudowę sieci GSM-R na 13 800 km linii kolejowych na terenie całej Polski. Wartość umowy to 2,1 mld zł.
Części II zakłada wdrożenie Szkieletowej Sieci Teletransmisyjnej. Wartość umowy wynosi 36,7 mln zł.
PLK wdrażają najwyższe europejskie standardy w zarządzaniu ruchem pociągów. Dotychczas stosowane technologie nie pozwalały na jednoczesne nadawanie i odbieranie komunikatów, co wydłużało wymianę kluczowych informacji. Dzięki systemowi GSM-R możliwa jest łączność głosowa równocześnie w obu kierunkach oraz przesyłanie wiadomości tekstowych. Pozwoli to na sprawniejsze zarządzanie ruchem kolejowym.
– Realizacja tego projektu umożliwia m.in. lepszą komunikację między pracownikami odpowiedzialnymi za ruch pociągów. Przekazywanie komunikatów stanie się szybsze i sprawniejsze, co przyczyni się do lepszego zarządzania ruchem pociągów – podkreślił Ireneusz Merchel, prezes PKP Polskich Linii Kolejowych SA.
Nowe technologie na polskiej kolei
GSM-R zapewnia również transmisję danych dla potrzeb ETCS poziomu drugiego, czyli Europejskiego Systemu Sterowania Pociągiem. To drugi nowoczesny systemem wdrażany na polskiej kolei. ETCS poziomu drugiego opiera się na tzw. „sygnalizacji tor – pojazd”, która pozwala na zobrazowanie sytuacji panującej na linii kolejowej. Umieszczone na torach czujniki, tzw. eurobalisy, przesyłają informacje o bieżącej sytuacji na trasie do wyposażonej w komputer lokomotywy (eurokabiny). System nie tylko przekazuje dane maszyniście, ale także „kontroluje” jego pracę i w przypadku zignorowania komunikatu oraz ostrzeżeń, automatycznie dostosowuje prędkość pociągu do panujących warunków.
GSM-R wraz z ETCS poziomu drugiego tworzą ERTMS, czyli Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym. Wdrożenie systemu ERTMS na liniach kolejowych w Polsce pozwoli m.in. na szybszą jazdę pociągów przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Sprawniejsze zarządzanie ruchem kolejowym pozytywnie wpłynie na ograniczenie ryzyka zdarzeń na kolei i zapewni większą punktualność pociągów. Wprowadzenie systemu umożliwi także pociągom, poruszającym się po europejskich liniach kolejowych, swobodne przekraczanie granic.
Kolejowy system łączności
GSM-R, czyli przeznaczony dla kolei system bezprzewodowej łączności cyfrowej (Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej), jest oparty o standardowe rozwiązania sieci komórkowych dostosowane do potrzeb kolejnictwa. Bazując na standardzie sprawdzonej technologii GSM, został rozbudowany i dostosowany do specyfiki pracy związanej z eksploatacją i utrzymaniem infrastruktury kolejowej oraz zarządzaniem ruchem pociągów. Umożliwia komunikację między pracownikami odpowiadającymi za bezpieczeństwo i płynność ruchu – dyżurnymi, dyspozytorami, maszynistami i personelem kolejowym. Nad prawidłowym działaniem sieci GSM-R czuwa Centrum Zarządzania Siecią.
GSM-R na sieci kolejowej
Obecnie system GSM-R zamontowany jest m.in. na liniach Warszawa – Gdańsk, Warszawa – Łódź; Kunowice – Terespol i Węgliniec – Opole. Do 2023 roku będzie zainstalowany na trasach o znaczeniu regionalnym (np. Poznań – Piła, Olsztyn – Działdowo) oraz międzyregionalnym (Warszawa – Białystok czy Poznań – Szczecin).
Dynamika inwestycji kolejowych
PKP PLK nie zwalniają tempa realizacji inwestycji. Rok 2018 zaczął się równie dynamicznie jak poprzedni. PKP PLK w I kw. 2018 r. podpisały umowy na łączną kwotę 4,5 mld zł netto, co oznacza, że wartość podpisanych umów jest prawie 2 krotnie wyższa niż w I kw. 2017 r. (ponad 2,3 mld zł netto). Ogłaszane są kolejne przetargi. W I kw. 2018 r. PLK ogłosiły postepowania na ok. 2,1 mld zł wartości szacunkowej, czyli mniej więcej podobnie jak w tym samym okresie w 2017 roku, kiedy wartość ogłoszonych przetargów w I kw. ub.r. wyniosła 2,3 mld zł. Obecnie realizacja Krajowego Programu Kolejowego wynosi ponad 50 procent.
Realizacja projektu „Budowa infrastruktury systemu ERTMS/GSM-R na liniach kolejowych PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w ramach NPW ERTMS” jest współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.